شناسایی خال های خطرناک و مادرزادی
بسیاری از انسان ها از خال ها یا همان ضایعات پوستی روی نقاط مختلف بدنشان شاکی هستند . اگر شما هم جزو این دسته از افراد هستید و به فکر برداشتن خال های بدنتان هستید بهتر است قبل از اقدام برای برداشتن خال مطالعه ادامه این مطلب را از دست ندهید.
خال ها ضایعات پوستی مسطح یا برجسته پوست هستند که از به هم خوردن ترکیب طبیعی بافت های پوست به دنبال افزایش یا عملکرد غیرطبیعی سلول های رنگدانه ساز پوست ایجاد می شوند. در حقیقت خال یک نتوپلاسم خوش خیم سلول های رنگدانه ساز است.
خال ها به دو گروه بزرگ اکتسابی و مادرزادی تقسیم می شوند. گروه اول که بیشتر خال ها را شامل می شوند، اکتسابی اند و به طور طبیعی حدود 80 درصد مردم دارای یک یا چند خال ملانوسیتی هستند. این خال ها بیشتر در دوران کودکی و بلوغ ایجاد می شوند و پس از 35 سالگی ایجاد خال جدید کمتر دیده می شود.
آنچه باید درباره خال های مادرزادی بدانید
گروه دوم خال های مادرزادی اند و حدود یک درصد نوزادان، هنگام تولد این نوع خال را دارند. این نوع خال ها می توانند در اندازه های کوچک، متوسط و بزرگ باشند و خال های بزرگ، قطری بالاتر از 20 سانتی متر دارند و ممکن است گاهی به اندازه ای بزرگ باشند که قسمتی یا تمامی تنه یا اندام را در بر گیرند. این نوع از خال ها در قسمت تحتانی پشت و در ناحیه ران ها دیده می شوند و 4 تا 6 درصد خطر ایجاد سرطان بدخیم پوست یعنی ملانوم در آنها وجود دارد. خال های مادر زادی در موقع تولد ممکن است بسیار کمرنگ باشند و به همین دلیل ممکن است مورد توجه واقع نشوند؛ در حالی که خال های ملانوسیتی مادر زادی کوچک و متوسط معمولا سرعت رشد کمتری نسبت به سرعت رشد شیرخواران دارند، بنابراین با گذشت زمان کوچک می شوند. در واقع در دوران بلوغ این خال ها تیره تر می شوند و موهای زبر و خشن روی آنها رشد می کنند.
شناسایی خال های خطرناک
خال ها اصولا خوش خیم هستند مگر خال های مادرزادی و خال های غیرکلاسیک (دیسپلاستیک)، اما دیگر خال ها اغلب بدون خطرند.
هرگونه تغییری در اندازه، رنگ، قوام سطحی خال و پیدایش درد، خارش و خونریزی حتما باید مورد توجه قرار گیرد و در صورت بروز هر یک از تغییرات فوق باید به متخصص پوست مراجعه شود که در صورت شک پزشک به بدخیمی خال، نمونه برداری یا برداشتن ضایعه انجام خواهد گرفت. درباره سرطانی شدن خال های ملانوستیک مطالعاتی در سراسر جهان انجام شده است. حدود 25 تا 50 درصد ملانوم ها روی خال های ملانوستیک اکتسابی ایجاد می شود، ولی از آنجا که هر انسان بالغ 20 تا 30 خال اکتسابی دارد در مقایسه با شیوع ملانوم بدخیم می توان گفت اغلب خال های اکتسابی در شرایط معمولی، سرطانی نمی شوند. دو گروه از خال های ملانوستیک بیشتر خطر سرطانی شدن دارند که همان مادرزادی ها یا خال هایی است که در موقع تولد وجود دارد. درواقع هر خال مادرزادی اعم از کوچک و بزرگ می تواند به سرطان تبدیل شود، اما این خطر در خال های خیلی بزرگ مادرزادی بخصوص آنها که قسمت وسیعی از تنه را پوشانده اند بیشتر است. گروه دوم نیز خال های دیسپلاستیک هستند.
چه خال هایی را می توان برداشت؟
به طور کلی هر خالی که دارای یک یا چند نمای غیرمعمول بوده مانند عدم تقارن ضایعه، نامنظم بودن حاشیه و یکنواخت بودن رنگ خال یا اندازه آن بیش از هفت میلی متر باشد باید برداشته شود. خال هایی که در سنین بالا به رشد خود ادامه می دهند یا دچار تیرگی و تغییر شکل می شوند را باید برداشت. قبلا بعضی پزشکان توصیه می کردند خال هایی که در معرض اصطکاک یا تحریک مداوم هستند (مثل خال هایی که در ناحیه ریش آقایان هستند یا در ناحیه کمربند یا آرنج قرار دارند) چون احتمال بدخیم شدن دارند باید برداشته شود که امروزه چنین اعتقادی وجود ندارد. البته بعضی خال ها بد منظره و ناخوشایند هستند و بیمار از لحاظ زیبایی یا به اصرار اطرافیان برای عمل جراحی خال صورت مراجعه می کند که برداشتن خال در این موارد باید با دقت و رعایت اصول جراحی برای باقی نماندن یا به حداقل رساندن خطر جوشگاه عمل انجام شود.
جراحی بهترین روش برداشت خال
بهترین و استانداردترین روش برای برداشت خال، جراحی است. احتمال بازگشت خالی که با تیغ برداشته می شود بسیار کم است. البته بیشتر پزشکان قبول نمی کنند خال را با جراحی بردارند چون بخیه با ایجاد اسکار و جوشگاه همراه است. در هر صورت پزشک برحسب اندازه و رنگ خال تصمیم می گیرد که چطور آن را بردارد. اگر خالی پررنگ و مودار است، معمولا آن را جراحی می کنند و نمی سوزانند، اما اگر اندازه اش در حد میلی متر و مسطح باشد، می توان آن را با روش های دیگر مثل رادیوفرکوئنسی یا روش های مدرن سوزاندن برداشت. در این روش ها احتمال بروز جوشگاه پایین است، اما احتمال عود وجود دارد. در برخی نقاط بدن برداشتن خال معادل جوشگاه بیشتر است.
مثلا توصیه نمی شود فرد خال روی گردن یا سینه را بردارد، زیرا ریسک ایجاد گوشت اضافه در این نقاط بسیار بالاست. در عین حال، خال ها را به هیچ وجه نباید لیزر کرد، زیرا لیزر بافت آن را تغییر می دهد و اگر بعد از انجام لیزر خال عود کرده را جراحی کنیم و به پاتولوژی بفرستیم، ممکن است گزارش شود غیرطبیعی است.
درمان های خانگی برداشت خال
در زمان های گذشته که روش های نوین برداشتن خال مطرح نشده بود از روش نخ بستن برای حذف خال های گوشتی استفاده می شد. این روش، علمی و درست نیست و خونریزی و درد زیادی هم دارد. ضمن این که کندن خال با استفاده از نخ و خونریزی های متعاقب آن و استفاده از انواع و اقسام ضمادهای تجویزی گیاهی، دست ساز و ... باعث افزایش خطر التهاب و عفونت در محل ضایعه می شود. این روزها هیچ پزشکی این روش حذف خال را توصیه نمی کند.
رد به جای مانده از خال برداشته شده
باقی ماندن اثرات زخم روی پوست، بعد از عمل خال، بستگی به مهارت پزشک و نوع ترمیم پوست بیمار دارد. بعضی افراد مستعد تشکیل پوست اضافه در محل عمل جراحی هستند و در بعضی نقاط بدن خطر تشکیل جوشگاه محل عمل زیادتر است.
در مورد خال های بزرگ روش هایی وجود دارد که باعث محو کردن کامل خال نمی شود، ولی از نظر ظاهری وضعیت بهتری به وجود می آورد؛ مثل لایه برداری (پیلینگ)، درم ابریژن و لیزر که باعث کمرنگ تر شدن خال می شوند، اما معمولا موقت هستند و خطر ابتلا به سرطان (ملانوما) را کم نمی کنند.
برداشتن خال در یک تقسیمبندی کلی خالها به دو دسته تقسیم میشوند: خالهای ملانوسیتی اکتسابی و خالهای ملانوسیتی مادرزادی خالهای ملانوسیتی اکتسابی شایعترین خالهایی که در محدوده صورت ایجاد میشوند، خالهای ملانوسیتی اکتسابی هستند که بهصورت معمول در صورت همه مردم وجود دارند. این نوع خالها مجموعهای از سلولهای رنگدانهداری هستند که بهطور گروهی دور هم قرار گرفتهاند و معمولاً به دنبال دوران بلوغ و دوران حاملگی ظاهر میشوند.
دو عامل در بروز خالهای ملانوسیتی اکتسابی مهم است:
الف) زمینه ژنتیکی
تعداد خالهایی که در طول عمر یک فرد در بدن یا صورتش ظاهر میشود، ارثی است. اما زمان بروز این خالها براساس زمینه ژنتیکی هر فرد فرق میکند.
ب) بعضی از عوامل محیطی باعث میشوند عامل ژنتیکی بروز خال از حالت بالقوه به بالفعل دربیاید و زودتر از زمان موعد ظاهر شوند. نور خورشید یکی از مهمترین عواملی است که در بروز زودتر خالهای ملانوسیتی اکتسابی نقش دارد، استفاده مرتب از ضد آفتاب و دوری از نور خورشید میتواند در پیشگیری موثر باشد.
● خالهای ملانوسیتی مادرزادی
این نوع خالها از بدو تولد در بدن یا صورت افراد وجود دارند و اغلب بهصورت ضایعات برجسته سیاه یا قهوهای رنگ هستند. خالهای ملانوسیتی مادرزادی به سه دسته کوچک، متوسط، بزرگ (غولآسا) تقسیم میشوند. در خالهای ملانوسیتی مادرزادی بزرگ که اندازه آنها بالای ۲۰سانتیمتر است احتمال ایجاد ملانوسیت بدخیم زیادتر است. اینگونه خالها همیشه باید تحت نظر دکتر باشند.
● برداشتن خال از نظر زیبایی و طبی
عدهای قادر به تحمل خالهایی که زیباییشان را تهدید میکند، نیستند و در نتیجه تصمیم به برداشتن خالهایشان میگیرند.
برداشتن خال یا براساس ضرورت طبی صورت میگیرد و یا به خاطر زیبایی. یکسری خالها هستند که با تشخیص پزشک باید برداشته شوند. خالهایی که بهطور ناگهانی دچار تغییراتی مثل پیدا کردن حاشیه نامنظم، نامنظم شدن رنگ خال، پیدا کردن حاشیه غیر قرینه، خارش، التهاب، خونریزی و … شوند، بایدتحت نظر پزشک و با انجام آزمایشهای لازم در این زمینه برداشته شوند. اما در حالت عادی اگر خال دچار هیچکدام از این تغییرات نشد، برداشتنش ضرورت طبی ندارد و ما توصیه نمیکنیم، مگر اینکه خود فرد به لحاظ زیبایی ظاهری دوست داشته باشد خالش برداشته شود.
بعضی از خالها ذاتاً بدخیم هستند و اغلب به مرحله بدی که میرسند که مریض به پزشک مراجعه میکند، اگر آن خال برداشته نشود، قطعاً خطرناک است. خالهای بدخیم ویژگیهایی دارند که میتوان آنها را از سایر خالها تشخیص داد. با آزمایش تکهبرداری آسیبشناسی میتوان متوجه بدخیمی خال شد.
بعضی از متخصصین معتقدند که برای برداشتن خال چه با ضرورت طبی و چه به خاطر زیبایی باید آزمایشهای آسیبشناسی و پاتولوژی روی خال صورت بگیرد. از لحاظ علمی و از نظر قانون طب، هر ضایعهای که از بدن برداشته شود، حتی اگر بدانیم کاملاً خوش خیم است باید روی آن آزمایشهای آسیبشناسی صورت بگیرد. هرچند در حال حاضر برداشتن خالها به منظور زیبایی، در بیشتر موارد بدون هیچ آزمایشی صورت میگیرد و همه چیز به تشخیص پزشک از روی ظاهر خال بستگی دارد.
● روشهای برداشتن خال
شاید شما هم یکی از افرادی باشید که قصد برداشتن خال صورت خود را دارند و دوست دارند قبل از برداشتن خالشان از کسانی که تجربه این کار را داشتند، سؤال کنند و ببینند آنها چه روشی برای برداشتن خالشان تجربه کردهاند. در حال حاضر روشهای مختلفی برای برداشتن خال وجود دارد، اما بهطور کلی روشهای علمی و شناختهشدهای که برای برداشتن خال وجود دارد به سه دسته تقسیم میشود:
1. سوزاندن خال
1. جراحی
3. لیزر
سوزاندن، یکی از روشهای قدیمی برداشتن خال است. در این روش خال با دستگاه کوتر از طریق ایجاد گرما به وسیله جریان برق سوزانده میشود. از آنجایی که خالها معمولاً قسمتهای عمیقی در پوست دارند، این روش ممکن است فرورفتگی چاله مانندی را در سطح پوست ایجاد کند. روش سوزاندن خال که بیشتر در گذشته استفاده میشد، برای برداشتن خالهای ریز و سطحی کاربرد دارد، البته امروزه دستگاههای رادیو فرکانسی جایگزین دستگاههای کوتر شدهاند که باعث میشود بهکار بردن این روش اثر کمتری روی پوست بگذارد.
جراحی؛ این روش پرکاربردترین روش برای برداشتن خال در میان پزشکان است. در این روش با ایجاد بیحسی موضعی در محدوده خال، با تیغ جراحی یک برش ساده روی پوست ایجاد و خال از عمق پوست خارج میشود، سپس جای آن یک یا دو بخیه ظریف زده میشود.
لیزر کردن؛ لیزر یک فنآوری جدید علمی است که در بسیاری جراحیها استفاده میشود و در برداشتن خال هم کاربرد دارد. روش لیزر در برداشتن خال مثل روش سوزاندن است، با این تفاوت که در این روش بهجای جریان برق از امواج لیزر برای تخریب یا تراش خال استفاده میشود.
دکتر پوست و مو